اوندے وچھوڑے دے سال بعد
(ذوالفقار علی لُنڈ)
ظفر لونڈ کوں چوݙہ جولائی ݙو ہزار سولہ کوں گھرو سݙ کے سڄی اکھ دے ہیٹھ گولی مار کے ہلاک کر ݙتا ڳیا ہائی۔ اوندے مرݨ دی اطلاع جیکوں جیکوں ملی اوں اپݨی اپݨی سمجھ بوجھ پاروں اوندی وضاحت کیتی تے دماغ کوں تھتھرام اچ گھن آوݨ دا ترلا وی کیتا پر دل دے ارمان تے ݙکھ کوں ٹھڈا کرݨ سانگے کوئی ٹھوس وجہ نہ ملی۔ کیوں جو ظفر ہیک بے ضرر تے فقیر طبیعت بندہ ہائی جیندی وجہ کولو اوندا ارمان اوندے جاݨ سنڄاݨ آلیں لوکاں اچ سال بعد وی ودھدا پلدا پئے۔
خاص کر اوندی گھاٹی سنگت کہیں سیاسی کٹھ اچ، کہیں ثقافتی میلے اچ، کہیں نجی محفل اچ یا کتھائیں غریب طبقے دے حقوق بارے ڳالھ مہاڑھ اچ اوکوں عزت تے احترام نال یاد ضرور کر ٻہندی حے۔
اوندے مرݨ نال اوندے خاندان کوں تاں نا قابل تلافی نقصان تھائے سو تھائے پر اے سرائیکی سیاست، عملی جدو جہد، ملکی تے عالمی سیاسی تناظر دی پرکھ اتے بے لوث محبت کرݨ آلیں لوکاں کیتے وی کوئی گھٹ نقصان کائینا ہائی۔
آھدن جیلے بندہ جھوک لݙا ویندے ول اوندے نہ ہووݨ پاروں اوندی اہمیت دا احساس ٻہوں ودھیک تے اثر پاروں ڈونگھا ہوندے۔ ایں احساس کوں میں اپݨے اندرو تے اوندے قریبی لوکاں اچ ٻہوں شدت نال محسوس کیتے۔
دریا تیں راہوݨ آلے کمزور لوک جیندے حقوق دی اوں بھیڑی بھڑدا رہیا ہائی او اج وی ظفر دا ذکر تھیوے تے رو پوندن، ایویں ظفر کوں ڄاݨڑݨ آلے ٻال وی ٹھڈا ساہ بھر تے اپݨی ڈونگھی بے بسی دا اظہار کیتے متوں بغیر نئیں رہ سڳدے، جیندے نال او اٹھدا ٻاہندا ہائی او وی اوندیاں ڳالہیں یاد کر کر کے اپݨی مونجھ لہیندن، پر مونجھ لہندی نئیں بلکہ مزید گہری تھیندی حے۔
ایویں ٻٹ کڑک دے ویلھے سنگتی ظفر دیاں چسولاں ڳالھیں نئیں بھلدے۔ کل اوندا ہیک سنگتی ظفر کوں یاد کرے پیا تے نال اوندیاں ڳالہیں وی ڈسے پیا. اوں ڈسیا جو ہیک دفعہ ظفر کولو کہیں انگریز سوال کیتا جو تساں غریب تریمتیاں دے حقوق بارے کمپین چلائی حے تے اتھو دیاں تریمتیں تاں گھرو ٻاہر نئیں نکل سڳدیاں ..ظفر اوندی ڳالھ کٹیندے ہویں انگریزی اچ آکھیا دے کیم ان پروٹیسٹ فار دے ار رائٹس لائک آ ماکھی۔
آکھݨ دا مطلب اے حے او ہیک دبنگ بندہ ہائی جیرھا پوری آزادی نال اپݨا موقف رکھ ڈیندا ہائی۔ اوندے دل اچ کہیں قسم دا کوئی ڈر بھاؤ سرو کائینا ہائی او خواہ مخواہ دے کمپلیکس، اپݨی تعریف یا جائز گالھ رکھݨ اچ ݙچکدا کائینا ہائی۔
اواپݨی سرت سمبھال اچ رکھدا ہائی اوندا سیاسی، سماجی تے ثقافتی مؤقف واضح تے دل شیشہ ہائی.اوندے اندرو کلاسیکل بلوچ زندہ ہائی جیرھا اوکوں ہیک خاص تݙ ڈیندا ہائی ایں تݙ تیں او اپݨا یاریاں نبھیندا ہائی لوکاں دے کولو آندا ویندا ہائی تے خوب صورت ٻٹ کڑاک وی لایندا ہائی۔
اڄ ظفر دے نہ ہووݨ پاروں جتھاں دریا تیں راھوݨ آلے کمزور طبقے دے لوک اوتر نکھتر تھائن اتھاں سرائیکی سیاست کرݨ آلے اگواݨ وی ݙونگھی سیاسی دانش تے اٹکل کولو محروم تھی ڳئین۔ اوہر گزردے وقت دے نال اپݨی اہمیت دا احساس سنڳتاں کوں ݙیوایندا رہ ویندے. او ݙکھ دے ماریاں کوں رہ رہ کے یاد آندے، اوندی کمی کوں ٻٹ کڑاک آلایاں محفلاں اچ اڄ وی محسوس کیتا ویندے، سیاسی کٹھ، ثقافتی میلے تے ماحول سانگے کم کرݨ آلے پروگراماں اچ اوندا تذکرہ لازمی تھیندے۔
او بندہ زندہ لوکیں دا یار ہائی..اوندی مخالفت کہیں نال ذاتی بنیاد تیں سرو کائینا ہوندی ہائی نہ ہی او کہیں نال تعصب رکھیندا ہائی، او لوکاں دی ذاتی زندگی بارے اکا ڳالھ نہ کریندا ہائی. ڈھیر حرص تے طمع اوندی طبیعت اچ اصلو کائینا ہائی۔ او ہیک فقیر منش انسان ہائی جیرھا کہیں ݙٹ کوڑ پاروں اپݨی شناخت یا اہمیت دا قائل نہ ہا۔
اوندی کھل دے ٹھکارے، اوندیاں پیار آلاں مندے ڳالہیں، اوندے صاف ستھرے ورت ورتارے، اوندیاں وسیب نال سچیاں محبتاں، پراݨے لوکاں دے قصے کہانیاں دا اڄوکی دنیا اچ ڈیکھݨ دا انداز، تاریخ تے فلسفے بارے اوندے نہایت جاندار موقف، ہندو میتھالوجی تے ایں وسبے دی لوک دانش دا اوندے کم اچ نتار، مظلوم قوماں بارے اوندے سچے تے حقیقی جذبات اوکوں ٻنہیں لوکاں کولو ہیک وکھری شخصیت بݨاوݨ اچ اپݨا اپݨا حصہ پائیندے ہن.
اوندی موت کولو کجھ ݙیہنہ پہلے میں اوندے کول پچھیا جو ظفر خاں تہاڈی کوئی اینجھی خواہش جیرھی تساں آکھو لازمی پوری تھیوے..ظفر آکھیا یار خواہشاں اپݨے آپ اچ مختلف تضادات دا مجموعہ ہوندن پر میں مرݨ کولو پہلے اے ضرور ڈیکھݨ چاہساں جو سیاسی جماعتاں اپݨی تڈ تیں سیاست کرن تے ملٹری اسٹیبلشمنٹ دا سیاسی رول گھٹ کولو گھٹ تھی ونڄے کیوں جو ہر واری سیاسی کھیڈ کوں انھاں رسݨ کولو پہلے روک ڈتے جیندے نتیجے اچ اتھاں عوام دے محکمے تے سیاسی جڑتاں کمزور تھی اپݨے رستے اچ پندھ ادھورا چھوڑ ٻھ گئین جیندا نقصان اے تھائے جو جیرھا پندھ ساکوں دنیا نال رل کے کرݨا ہا او اساں نہ کر سڳے تے باقی دنیا آؤ پچھاں رہ ڳئے . پچھاں رہ ونجنݨ آلایاں کوں ظالم عالمی سیاست صرف اور صرف اپݨے مفادات کوں سامݨے رکھ کے استعمال کریندی حے.
